Ο συντονισμός, οι κοινοπραξίες των ΜΚΟ και ο στόχος μιας δημιουργικής κοινότητας διαδικτύου

Του Βασίλη Τακτικού*

Πλησιάζει ένας χρόνος από την έναρξη των διαβουλεύσεων για τον πανελλαδικό συντονισμό των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και παρά τη θετική ανταπόκριση στο διάλογο των τοπικών και θεματικών ΜΚΟ οι διαδικασίες προώθησης αυτής της πρωτοβουλίας φαίνεται ότι έχουν πάλι βαλτώσει.

Κι όμως η αναγκαιότητα για κάτι τέτοιο είναι εμφανής και επείγουσα όσο ποτέ άλλοτε, καθώς προβλήματα όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, η μόλυνση και η μείωση του νερού, καθώς και τα προβλήματα από τη συμβατική μη ανακυκλώσιμη ενέργεια δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις κατακερματισμένες δυνάμεις των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών.



Από την άλλη πλευρά, η μόδα περιβαλλοντικής ευαισθησίας που έχει κυριεύσει ορισμένα μέσα μαζικής επικοινωνίας και τη λανσάρουν ως ατομική ευθύνη και ηθική για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων δεν είναι μόνο η μισή αλήθεια, αλλά είναι πολλές φορές αποπροσανατολιστική.

Αποπροσανατολίζει ακόμη και τις συλλογικές οργανώσεις από τη συλλογική τους ευθύνη να συνεργαστούν σε τοπικό – περιφερειακό αλλά και οικουμενικό επίπεδο για πολιτικές λύσεις στο πρόβλημα μέσα από μια κοινοπρακτική λογική και διαδικασία.

Δεν ισχυριζόμαστε ασφαλώς ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να σχηματίσουν ή να υποστηρίξουν ένα κόμμα, κάτι που σε τελική ανάλυση θα ήταν αυτοακύρωση της φυσιογνωμίας και του ρόλου των ΜΚΟ, αλλά θεωρούμε αποτελεσματικό το συντονισμό μεγάλων κοινών δράσεων για την προστασία του μείζονος περιβάλλοντος, της υγείας και της καταπολέμησης της φτώχειας.

Προφανώς, υπάρχουν διεθνείς «θεσμοί αλληλεγγύης» και οργανώσεις με παγκόσμια περιβαλλοντική και ανθρωπιστική δράση, που παρά την αποτελεσματικότητά τους σε ορισμένους τομείς, περιορίζονται σε μια ελίτ ακτιβιστών και στους επαγγελματίες μισθοφόρους του είδους.

Για την αντιμετώπιση, όμως, των σύγχρονων οικολογικών προκλήσεων και της παγκόσμιας φτώχειας πρέπει να διαμορφωθεί μια μαζική συμμετοχική οικολογία και αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία για να υπάρξει αποτελεσματικότητα για τη μελλοντική επιβίωση.

Ο άλλος ρόλος της ανοικτής συμμετοχικότητας των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών είναι η αντιμετώπιση της διογκούμενης σε παγκόσμιο επίπεδο διαφθοράς, με πρόθεμα τη διαφάνεια και τη διάχυση γνώσης.

Οι μαξιμαλιστικοί στόχοι οπωσδήποτε δεν έρχονται σε αντίθεση ούτε με την αυτονομία των τοπικών και θεματικών οργανώσεων ούτε με τους συγκεκριμένους στόχους της τοπικότητας. Αντιθέτως, μπορούν να δώσουν βάθος σε μια ορθολογική πίστη που μέσα από το οικουμενικό πρόβλημα βλέπει το τοπικό και αντιστρόφως μέσα από το τοπικό το οικουμενικό.

Ο αναγκαίος συντονισμός των ΜΚΟ που επιχειρείται στην προκειμένη περίπτωση δεν θα προκύψει καθώς φαίνεται από μια διακήρυξη αρχών, όπως κατά καιρούς κυκλοφορεί αυτή η ιδέα, αλλά περισσότερο από κοινοπρακτικές πρωτοβουλίες και κινήματα που θα σφυρηλατούν στην πράξη αυτές τις ιδέες και θα δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας μέσα σε ένα λίαν ανταγωνιστικό κόσμο.

Με αυτό το σκεπτικό είναι ατελέσφορο να παραμείνουμε σε μια συνδικαλιστική – συντεχνιακή – λογική για την αντιπροσώπευση των ΜΚΟ με θεωρητικές διακηρύξεις που αργά ή γρήγορα θα καταλήξει σε μια ακόμη γραφειοκρατική δομή και είναι ανάγκη να προχωρήσουμε σε μια κοινοπρακτική διαδικασία της αποτελεσματικότητας των ΜΚΟ σε αυτό που λέγεται κοινωνική αλληλέγγυα οικονομία.



Μια δημιουργική κοινότητα χρηστών διαδικτύου
Στήνουμε εργοτάξιο

Η ιδέα μιας δημιουργικής κοινότητας χρηστών των ΜΚΟ στο διαδίκτυο μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Στο διαδίκτυο βρίσκεις βέβαια διαμάντια, αλλά μέσα σε τεράστιους σωρούς σκουπιδιών. Υπάρχουν χιλιάδες σκεπτόμενοι ενεργοί πολίτες με δημιουργικό έργο που συνιστούν τον «πνευματικό εθελοντισμό» που χάνονται μέσα στον ωκεανό της πληροφορίας του διαδικτύου. Εθελοντές, αρθρογράφοι, συγγραφείς, μελετητές στην παγκόσμια «δεξαμενή σκέψης» του διαδικτύου, που συγκροτούν ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο, περιορίζονται από την κυριαρχία της ασημαντότητας πάνω στην οποία κτίζονται οι οικονομικές ολιγαρχίες.

Ο δρόμος για την απελευθέρωση των εθελοντικών δημιουργικών δυνάμεων είναι να κτίσουν τις δικές τους δημιουργικές κοινότητες και το διαδίκτυο προσφέρεται για μια τέτοια υπόθεση. Φτάνει ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων με διάθεση εθελοντικής πνευματικής, αλλά πρακτικής προσφοράς να συνεργαστούν.

Σε αυτή τη βάση προτείνουμε ένα εργοτάξιο σχεδίων δράσης των ΜΚΟ.



Σχέδιο εξάπλωσης της χρήσης του διαδικτύου στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών

Σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό ο κόμβος EDO-MKO λαμβάνει την πρωτοβουλία για μια σειρά κοινοπρακτικές δράσεις των ΜΚΟ στο διαδίκτυο.


Σκοπός

Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μάθησης για την κοινωνικοποίηση της γνώσης και της επιχειρηματικότητας μέσω διαδικτύου στο πλαίσιο της αλληλέγγυας οικονομίας. Αυτός είναι οραματικός σκοπός, ο οποίος θα στηριχθεί στους παρακάτω άξονες δράσης.


Άξονες και δράσεις για την επίτευξη στόχων

1ος Άξονας: Δημιουργική Κοινότητα Διαδικτύου

1. Εργαστήρια βιωματικής μάθησης για τη δημιουργία ιστοσελίδων και διαρκής τροφοδοσία ψηφιακού περιεχομένου. Συνεργασία με κοινότητα χρηστών ανοικτού λογισμικού.
α. Μαθήματα διά ζώσης στο δημιουργικό τμήμα της κοινοπραξίας.
β. Μαθήματα ηλεκτρονικά (έρευνα στο διαδίκτυο, πώς γίνονται τα μαθήματα στο διαδίκτυο) με συγκεκριμένα ερωτηματολόγια.
2. Συνδέσεις με πανεπιστήμια, ΟΤΑ και υπουργεία - Κοινά εργαστήρια ΜΚΟ, φοιτητών και Πανεπιστημίων.

2ος Άξονας: Πράσινη Επιχειρηματικότητα και Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα
α. Κοινοπραξία για τη διάδοση του οικοτουρισμού και εργαστήρι βιωματικής μάθησης με σχετικό portal στο διαδίκτυο.
β. Οργάνωση εκθέσεων περιβάλλοντος στους Δήμους και Νομαρχίες.
γ. Εφαρμογές στην επιχειρηματικότητα νέων.
δ. Οικοπροστασία και επιχειρηματικότητα.
ε. Κοινοπραξία ΜΚΟ με ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) για διάδοση και παραδειγματική δράση.
στ. Πρακτικές συλλογής για την ανακύκλωση.
ζ. Μικροεφαρμογές
η. Συνδέσεις με πανεπιστήμια, ΟΤΑ και υπουργεία.

3ος Άξονας: LETS – Είδος με είδος

1. LETS exchange, συστήματα τοπικών μη χρηματικών ανταλλαγών – είδος με είδος και μικροχορηγίες (παζάρι μέσω διαδικτύου η σε μια πλατεία η μέσω e-bay αλλά αντί για χρήματα θα γίνονται ανταλλαγές με είδη και υπηρεσίες.
α. Ανταλλαγή είδος με είδος
β. Εκστρατεία χορήγησης υπολογιστών σε ΜΚΟ και δημιουργικές ομάδες/ υποστήριξη και ανταλλαγή τεχνογνωσίας στο διαδίκτυο.
2. Συμπράξεις με άλλους κοινωφελείς οργανισμούς.


4ος Άξονας: Κοινοπραξία για ενιαίο επικοινωνιακό σύστημα

α. Βάση δεδομένων συμβουλευτικής και μελετών με σκοπό να βοηθάει μικρές ομάδες και φοιτητές να κάνουν τα δικά τους σχεδια (άμεσης χρηστικότητας).
β. Βιωματική μάθηση για την ψηφιοποίηση οικολογικών και περιβαλλοντολογικών δεδομένων.
γ. Ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές μέσω διαδικτύου.
Οι παραπάνω άξονες θα αξιοπoιηθούν ως εργαλείο για κατάθεση προτάσεων σε σχετικά προγράμματα υποβολής.

Όλες οι παραπάνω ενέργειες θα υποστηριχθούν από μια δημιουργική κοινότητα διαδικτύου με μέλη συλλογικές οργανώσεις και ομάδες ενεργών πολιτών με στόχο να υπάρχουν «ανοικτές πόρτες» στη χρηστική πληροφόρηση και την τεχνογνωσία του διαδικτύου.


* ο Βασίλης Τακτικός είναι διευθυντής της εφημερίδας «Oikopress» και ένας εκ των συντονιστών της Ένωσης Δικτύων Οικοπροστασίας.